Pelgrimage naar de kunst

Mekka en Medina gaven het land mondiale bekendheid, maar Saoedi-Arabië bouwt naarstig aan een imago op andere terreinen. Een teken dat het land zijn belangen diversifieert en, zo zeggen sommigen, de beeldvorming wil veranderen. Het (voor een groot deel) woestijnland tracht de waterstad Venetië te evenaren, met nieuwe, internationaal gerichte kunstevenementen en platforms voor mondiale dialoog en uitwisseling.

In 2023 vond in Djedda de eerste internationale kunstbiënnale plaats. Het werd een mega-manifestatie. De eerste directeur, de Zuid-Afrikaanse architecte Sumayya Vally, had de gigantische Hajj Terminal van Djedda Airport – waar traditioneel honderdduizenden moslims op pelgrimstocht naar de heilige steden Mekka en Medina aankwamen – omgetoverd tot een expositieruimte voor islamitische creativiteit uit alle windstreken, inclusief ultramoderne. De Dirriyah Biënnale voor Contemporaine Kunst is inmiddels een traditie geworden en spraakmakende exposities als die van Picasso in Riad en van Andy Warhol in Al Ula typeren het ‘venster op het westen’ van het zich heruitvindende koninkrijk in de woestijn.

In 2025 zal Djedda weer kunst-bezoekers ontvangen – in de oeroude pelgrimstraditie, maar ook als bewijs van dynamiek en culturele transitie. Historische artefacten zullen naast hedendaagse kunst en installaties pronken op een totale oppervlakte van 110.000 vierkante meter, waarvan 12.000 vierkante meter als speciale tentoonstellingsruimte.

Twee paviljoens gewijd aan de geschiedenis van Mekka en Medina vormen de entree tot het contemporaine gedeelte, met als motto “Nieuwe perspectieven inspireren het islamitische kunstdiscours, zowel wereldwijd als in Saoedi-Arabië”.

Voor de organisatie zijn prominente personen gevraagd. Een van de artistiek leiders is Julian Raby, voorheen docent islamitische kunst en architectuur aan de Universiteit van Oxford en directeur van het National Museum of Asian Art van het Smithsonian Institute. De Saoedische kunstenaar Muhannad Shono, die het koninkrijk vertegenwoordigde op de 59e Biënnale van Venetië in 2022 en in 2023 een spectaculair werk toonde in de DjJeddah Biënnale, wordt curator hedendaagse kunst.

De Djedda Biënnale voor Islamitische Kunst 2025 belooft veel bekijks, maar is niet het enige. Djedda heeft inmiddels vele galerieën, waarbij het Hay Jameel Cultuurcentrum uitblinkt. In Al Ula met zijn spectaculaire spiegeltheater tussen de rotsen worden geregeld grootse kunstmanifestaties gehouden.