Amerika: In het hart van de blues

Reisverhaal

Culture

‘Mississippi, Birthplace of Americas Music.’ Op het moment dat we het grote blauwe bord met deze tekst voorbij rijden, laten we Louisiana achter ons. We cruisen de geboortestaat van blueslegendes Robert Johnson, B.B. King, Muddy Waters en Elvis binnen. Het landschap mag dan misschien niet zo spectaculair zijn; de iconische status van deze regio in de muziekgeschiedenis, samen met het turbulente verleden van dit diepe zuiden, maken deze regio uniek ten opzichte van de rest van Amerika.

Dat we écht in Amerika zijn merken we zodra we arriveren in Natchez, een charmante stad aan de Mississippi River. We rijden een parkeerplaats op en zien een groep cheerleaders hun dance routine opvoeren. Even denk ik dat ik een filmset op ben gereden. Wanneer ik om me heen kijk en geen camera’s zie, realiseer ik me pas dat het echt is. Het typisch Amerikaanse tafereel is een belevenis om naar te kijken. We zijn de enige toeschouwers en dat wordt opgemerkt door een voorbijganger. Hij spreekt ons aan en vertelt dat er binnenkort een wedstrijd is, waar de cheerleaders voor oefenen.

We wandelen verder door de straten en worden omgeven door prachtige Antebellum huizen. De bouwstijl, die alleen in het zuiden van Amerika voorkomt, laat duidelijk zien dat deze stad een bloeiperiode heeft gekend in vooroorlogse tijden. De rust in de stad nodigt uit om na een ontspannen wandeling neer te strijken en een heerlijk glas ice tea te bestellen, waar ze hier dol op zijn. Terwijl we op zoek gaan naar een restaurant worden we aangesproken door een paar locals. Ze vertellen dat ze hier nog niet zo lang geleden zijn komen wonen en geven ons wat tips, waaronder een bezoek aan één van de katoenplantages.

De volgende dag sta ik in een winkeltje van de Frogmore Plantation met het boek 12 Years a Slave in mijn hand. Dit waargebeurde verhaal gaat over een man die tot slaaf is gemaakt en na twaalf jaar bevrijd werd. De dame die onze rondleiding gaat verzorgen vertrouwde ons toe dat deze geschiedenis zich afspeelde bij een plantage hier niet ver vandaan. Ze neemt ons mee naar een andere ruimte, waar we een film bekijken over het leven en werken op de plantage. Van slavenarbeid en sharecropping tot hypermoderne machines die het katoenplukken hebben overgenomen.

Als ik even later in een hutje sta waar zo’n tien à twaalf tot slaaf gemaakte mensen in verbleven, komt het rauwe slavernijleven echt bij me binnen. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat je na een zware dag werken in dit hutje een plek kan vinden om rustig te slapen. Onze gids vertelt dat het werken op de velden, in de brandende zon, wat dragelijker werd gemaakt door het zingen van liedjes. De slaven gebruikten de muziek niet alleen om hun emoties te uiten over hun droevige omstandigheden, maar ook om geheime boodschappen door te geven. Zo konden ze elkaar helpen ontsnappen. Op de katoenvelden in deze Mississippi Delta werd dan ook de basis gelegd voor de Delta blues.

De Blues Highway 61 brengt ons dwars door het kloppende hart van de Mississippi Delta. Talloze muzikanten zijn ons voorgegaan op deze weg, wanneer ze van het zuiden naar Memphis, Chicago of New York trokken om daar naam te maken in de muziekwereld. Hierdoor is het kruispunt van Highway 49 en Highway 61 bekend geworden als ‘the Crossroad’. De blues zit er in de atmosfeer: we passeren oude Greyhound stations, Paramount theaters, typisch Amerikaanse diners en bovenal muurschilderingen van de blueshelden. In dit gebied lijken de dorpjes te hebben stilgestaan en we wanen ons even in de jaren ‘50. We rijden door Indianola, de geboorteplaats van B.B. King, en Greenwood, het toneel van bekende Hollywoodfilms, waaronder de film ‘The Help’.

Dat Greenwood een typische small town van Amerika is, beseffen we als we een restaurant ingaan. Links van mij zie ik een lokale boer in de deuropening van een zaaltje staan. Hij merkt ons op en besluit onophoudelijk naar ons te staren. Anderen die binnenkomen kijken ons nieuwsgierig aan. Onze serveerster Sally neemt ons mee naar een tafeltje en legt de situatie uit door aan te geven dat er maar weinig toeristen naar Greenwood komen. Sally is net klaar met highschool en ik vraag me af hoe het leven voor haar is in deze plaats. ‘Ben je weleens in Memphis geweest?’, vraag ik. ‘Ja’, zei ze, ‘nog niet zo lang geleden mocht ik met mijn vader mee. Ik vond het zo spannend dat ik achter hem ging lopen en me aan zijn broekriem vasthield, omdat ik hem niet kwijt wilde raken.’ Ze begon te giechelen. Ik glimlachte terug, waarna ze wegliep om de bestelling bij een ander tafeltje op te nemen.

De reis door Mississippi sluiten we af met een bezoek aan het Delta Blues Museum in Clarksdale. Hier worden we begroet door een levensgroot beeld van de legendarische blueszanger Muddy Waters. Maar ook helden als John Lee Hooker, Howlin' Wolf en Robert Johnson, waarvan het verhaal gaat dat hij zijn ziel aan de duivel zou hebben verkocht om een betere gitarist te worden, worden hier tentoongesteld.

Mississippi is bij uitstek de plek om de roots van de blues te ontdekken. Rijdend langs de kleine dorpen in de Mississippi Delta is het alsof we even teruggaan in de tijd. Uit voorbijrijdende auto’s klinkt soul en R&B, in de kleine kerken die we passeren lijkt altijd een gospelkoor te zingen en in veel restaurants en barretjes heerst een melancholische sfeer. In Mississippi voelden we dat de blues meer is dan alleen muziek; het is een levensstijl, die hier nog volop aanwezig is.