In 1895 werd in Venetië de ‘Prima Esposizione Internazionale d’Arte della Città di Venezia’ geopend in het bijzijn van Koning Umberto en zijn echtgenote Margherita. Het Nederlandse weekblad De Amsterdammer schreef over deze eerste Biënnale: ‘In Noord-Italië waar de moderne kunst nagenoeg onbekend is, zal deze tentoonstelling zeer vele bezoekers trekken’. Nederland doet al vanaf het begin mee en neemt in 1905 in de Giardini het Zweedse paviljoen over. In 1954 komt daarvoor in de plaats het beroemde Rietveld paviljoen, nog steeds het huidige Nederlandse paviljoen. Na de Tweede Wereldoorlog, onder invloed van de Amerikaanse Peggy Guggenheim en haar moderne kunstcollectie die zij had meegenomen naar Venetië, komt er een omslag met nieuwere kunst. Picasso, Mondriaan, Pollock, Arp en Matisse worden er voor het eerst getoond. Tegenwoordig is de Biënnale van Venetië dé gebeurtenis waar je de beste hedendaagse kunst uit de hele wereld ziet, en tegelijk kunt genieten van alle verrukkingen die Venetië biedt.
In 2024 staat de 60ste Biënnale onder artistieke leiding van Adriano Pedrosa (Brazilië,1965). De huidige artistiek directeur van het Museu de Arte de São Paulo (MASP), is de eerste Latijns-Amerikaanse curator die de organisatie van de prestigieuze tentoonstelling op zich neemt. Hij is met name bekend geworden vanwege zijn Histórias, een serie tentoonstellingen over uiteenlopende thema's als behoud van gemeenschap en identiteit. In zijn tentoonstelling ‘Afro Atlantic Histories’ (2018) beziet hij de Braziliaanse geschiedenis, de Afrikaanse diaspora en trans-Atlantische slavenhandel.
Dit jaar is de ondertitel van de biënnale ' Stranieri Ovunque - Foreigners Everywhere’; een titel ontleend aan een reeks neonwerken van het in Parijs ontstane en in Palermo gevestigde collectief Claire Fontaine. De Italiaanse vertaling is de naam van een Turijns collectief dat begin jaren 2000 in Italië tegen racisme en xenofobie vocht: Stranieri Ovunque.
De uitdrukking Foreigners Everywhere heeft voor Pedrosa een dubbele betekenis. Allereerst dat waar je ook gaat of bent, je altijd buitenlanders zult tegenkomen. En daarnaast dat, waar je je ook bevindt, je diep van binnen een buitenlander bent. De biënnale zal zich dit jaar dan ook richten op kunstenaars die zelf buitenlanders, immigranten, expats, diaspora, emigranten, ballingen en vluchtelingen zijn - met name migranten tussen het Globale Zuiden en het Globale Noorden.
De figuur van de buitenlander wordt geassocieerd met de vreemdeling en zo ontvouwt de tentoonstelling zich en richt zich op de productie van andere verwante onderwerpen: de queer artiest, de outsiderkunstenaar, en zelfs de inheemse kunstenaar, die vaak wordt behandeld als een buitenlander in eigen land. Nederland wordt vertegenwoordigd door kunstenaar Renzo Martens (Terneuzen, 1973). Martens verzorgt, in samenwerking met kunstenaarscollectief Cercle d’Art des Travailleurs de Plantation Congolaise (CATPC) en curator Hicham Khalidi, de Nederlandse inzending in het Rietveld paviljoen.
